8 februari 2010

Een Sonja Bakkertje doen

Het zal U zijn opgevallen dat ik de recente ontwikkelingen in de uitgeverswereld en boekenbranche met zeer veel belangstelling volg. De afgelopen weken introduceerde Apple de iPad, kondigde Leon de Winter z'n eigen e-bookshop aan en werd bekend dat de Britse schrijver Ian McEwan een rechtstreekse deal met Amazon heeft gesloten. Grinnik met me mee als U leest wat BOL.com directeur Daniël Ropers over die laatste overeenkomst zegt: "Een model als dat van McEwan is alleen geschikt voor een kleine groep: de sterauteurs." Weet U nog wat we in de muziekindustrie zeiden toen Radiohead het eerste Radioheadje deed? Juistem. Ropers' uitspraak is des te pijnlijker omdat de boekenwereld al een Sonja Bakkertje achter de rug heeft. Met zijn vernieuwende en uiterst succesvolle winkel moet Ropers beter weten. Hij heeft zelf kunnen zien dat ook onbekende schrijvers en muzikanten het tegenwoordig met veel succes zelf kunnen rooien. In de muziekindustrie heet dat tegenwoordig een Kytemannetje doen.

Uitgeverijen en de boekhandel zouden lering moeten trekken uit wat de muziekindustrie is overkomen. Succesverhalen afdoen als incidenten, trends ontkennen, de kop in het zand steken of erger: de vooruitgang proberen te stoppen met nutteloze DRM, onverklaarbaar hoge prijzen en lange levertijden voor e-books is oliedom en levensgevaarlijk. Bel 5 minuten met het lokale kantoor van Universal - of Sony Music en vraag wat dit soort krampachtige bokkensprongen en drogredenen de muziekindustrie de afgelopen 10 jaar hebben gebracht: niets. Om met Seth Godin te spreken: Try to teach the market a lesson, but the market waits for no one...

Ik zie kansen voor ondernemende uitgevers én handelaren zolang ze de ogen op het balletje houden: maximale toegevoegde waarde creëren voor lezers of auteurs. En liefst allebei. Nog niet nagedacht over de toegevoegde waarde van een boek? Onverstandig. Een .pdf mailen voor dezelfde prijs als een gedrukt exemplaar? Dom. Pas 3 maanden na de officiële releasedatum? Niet uit te leggen aan nieuwsgierige lezers met een Kindle of iPad. Ook contracten zullen uiteindelijk op de schop moeten omdat de daarin gemaakte afspraken en diensten straks goedkoper, sneller en soms ook beter 'los' ingekocht kunnen worden door auteurs én boekhandel. Zolang uitgevers het belang van auteurs serieus en zonder enig voorbehoud voorop stellen (in plaats van hun marges en overhead) en samen met de boekhandel lezers en boekkopers bij iedere aankoop blijven verbazen, geloof ik dat ze een rol van betekenis kunnen blijven spelen. De focus moet volledig liggen op waarde toevoegen aan de relatie tussen maker en gebruiker; die hebben straks namelijk opties en alternatieven te over.

Over auteurs, muzikanten, lezers, luisteraars, klanten en kopers verbazen schreef Godin gisteren veel waars: radically overdeliver. Voor wie de ontwikkelingen, meningen, onrust en struisvogelpolitiek in de uitgeverswereld wil volgen nam mijn broertje opnieuw de schaar ter hand en knipte flink in zijn krant. Leest U mee, op uw computerscherm?

En Hans' mening op Entertainment Business:

Wiebe ís uitgever en schrijft er een boeiende blogpost over.

Welkom in 2010, uitgevers, boekhandels en schrijvers.

10 opmerkingen:

Unknown zei

Ik heb 10 jaar in de boekenbranche gewerkt en ik heb helaas moeten constateren dat die branche nog eens 50 jaar méér achterloopt dan de muziekbranche. Websites van uitgevers zijn over het algemeen een verschrikking, flexibiliteit naar de klant toe is ver te zoeken en oh ja, dan is er ook nog altijd die vaste boekenprijs... Toen ik ooit het Uitgeverijdiploma van de Vakopleiding Boekenbranche in ontvangst mocht nemen, heb ik zo ongeveer met de hand op de bijbel moeten zweren dat ik die vaste boekenprijs toch vooral zou verdedigen in mijn verdere loopbaan.....

Unknown zei

Goed dat je het noemt, Marco. Ik heb de vaste boekenprijs in dit betoog buiten beschouwing gelaten, maar als je er over nadenkt is dit te absurd voor woorden, zeker in tijden waarin productie en distributie voor vrijwel iedereen bereikbaar worden/zijn. Die verlaagde drempel maakt het mogelijk dat nagenoeg iedereen kan publiceren en bepaalde titels, onderwerpen of boeken dus niet 'beschermd' hoeven worden d.m.v. deze overheidsmaatregel. Tenminste, ik neem aan dat dat de belangrijkste gedachte achter de vaste boekenprijs was?

Uiteindelijk zal deze bescherming een heel naar schot in eigen voet blijken, lijkt me. Zo'n comfortabele zekerheid dwarsboomt innovatie en ondernemerszin, precies de 2 elementen waar in de uitgeverswereld en boekenbranche nu meer behoefte aan is dan ooit.

Lykle zei

Niels, http://eerstehulpbijboekenuitgeven.nl/ is nog vrij!

Unknown zei

@Lyke Zo'n boeken- en uitgeefexpert durf ik me nog niet te noemen :-)

Unknown zei

Ja, die vaste boekenprijs is ooit in het leven geroepen om de brede beschikbaarheid te garanderen van "alle" publicaties en te voorkomen dat het aanbod zou verschralen wanneer boekhandels zelf de prijs zouden kunnen bepalen.

De vaste prijs is tegenwoordig bij wet vastgelegd, wat tot enkele rare situaties heeft geleid: medewerkers van boekhandels mogen geen boeken meer kopen met korting (ze zouden dan immers de vaste prijs "ontduiken" - heel jammer, want ik kon jarenlang zelf met 25% korting kopen ;-)) en ook auteurs kunnen niet zomaar meer een stapeltje presentexemplaren mee naar huis nemen.

boekeman zei

Mooie post Niels! Het vuurtje is inmiddels aardig aan het aanwakkeren en langzaamaan wordt het vijf voor twaalf. En dat zegt iemand uit de boekenwereld zelf.

Wat wel interessant is om te melden in dezen, is dat wij (A.W. Bruna) deze berichten ook zien en bezig zijn om naar onze toekomstige strategie te kijken. Dit doen we overigens al een paar jaar, en niet nu opeens 'de pleuris lijkt te zijn uitgebroken'.

Het complexe is dat er veel tegelijk aan het veranderen is; hoe je daar mee om moet gaan, hoe je daar (aan de vooravond van..) de auteurs over in moet lichten, wat je wel en niet moet doen en HOE je precies kunt leren van de gemaakte fouten door de muziek- en filmindustrie. DAT je ervan moet leren is voor onze uitgeverij zeer helder. Dat het niet makkelijk zal worden ook.

@upsidedaan zei

Paradoxale column van Hans Boussie.

- Hij denkt dat de boekenbranche hard neer beneden zal gaan.
- Hij denkt dat uitgevers met visie geen e-boeken uitgeven.

Wie gaat die boeken kopieren dan? is wat meer werk dan een CD.

Winnaar is het bedrijf dat met de e-bookwriter op de markt komt. Een robot die boeken digitaliseert. Google heeft er al een aantal.

boekeman zei

Nog even over die column van Bousie (en aanhakend op @upsidedaan). Zijn uitsmijter klopt niet. JK Rowling wil pertinent niet dat haar boeken als e-book verkocht worden, omdat ze bang is voor piraterij. Toch zijn er genoeg illegale (digitale) versies te vinden. Waarom? Omdat er vraag naar is en er blijkbaar mensen zijn die het overtypen/inscannen om anderen in hun behoeften te voorzien. Dat is dus níet de oplossing.

Lykle zei

@EHPO de meeste getrainde EHBO'ers hebben ook nog nooit een echt gebroken been gespalkt. Maar ze zijn, net als jij, wel goed getraind in de tools en werkwijzes ;-)

Unknown zei

ik had mij hier al over verbaasd toen ik het NRC opensloeg. 8 jaar geleden zijn een aantal interessante initiatieven op dit gebied in de openbare bibliotheek stilgevallen nadat degene die de kar trok verdween naar een andere functie. Dat valt nog wel te billijken omdat de bieb geen uitgever is, ook al zou de bieb wel moeten weten hoe ze dit gaan oplossen als de dam breekt.

Maar het verbaasde mij enorm dat de uitgeverijen zelf ook niet veel verder waren gekomen met hun oplossingen/strategie. Het is je brood en je hebt bij de buurman (muziek) gezien dat het verliezen van het initiatief enorm schadelijk is voor de zaak, daar had eerder aan moeten worden gewerkt.